محرومیت زدائی با ملاحظه عزت انسانی
الحمدلله در نقاط مختلف کشور فعالیتهای جهادی و محرومیت زدائی بسیار رونق دارد و این اقدامات خودجوش در دورترین نقاط و دورافتاده ترین مناطق دیده می شود. همین حضور در میدان خدمت رسانی علاوه بر تلاش برای رفع محرومیت از جامعه اسلامی ، یک خودسازی تمام عیار نیز هست. در میان این همه فعالیتهای جهادیِ محرومیت زدائی و فرهنگی تبلیغی، آفاتی هم وجود دارد که اتفاقاً قابل توجه هم می باشد. آنچه در ابتدای کار، گروه های جهادی باید به آن توجه کنند این است که یک حرکت جهادی باید با معرفت و درک دینی باشد و قبل از ورود به میدان عمل، از الگوی رفتاری و شیوه اسلامی در برخورد با محرومین بهره گرفت.
یکی از مسائلی که در این عرصه حائز اهمیت است این است که محرومیت زدائی با ملاحظه عزت انسانی باشد. چه بسیار از این قبیل فعالیتها که از روی احساسات شکل گرفته است و به علت بی اطلاعی از شیوه صحیح رفتاری الگوی اسلامی یا به انحراف کشیده شده است و یا اثر معکوس داده است مثل موارد زیادی که در یک اجتماع آبرومند فقیر ، امر ناپسند گداپروری ترویج داده شده است. لیکن اگر برای این قبیل بحث ها فرصت نداریم همان بهتر که دست به برگزاری چنین حرکت هایی نزنیم، که محرومیت زدایی نادرست چه بسا بدتر از محرومیت زدائی نکردن باشد.
همانطور که گفته شده می بایست محرومیت زدائی با ملاحظه عزت انسانی باشد و مسئله فقر از دایره احساسات و عواطف برتر است و بر این اساس کسانی که تنها، با تکیه بر یک سری مسائل عاطفیِ زودگذر قصد فقرزدایی را داشته باشند در این امر موفق نخواهند بود و باید توجه داشت که تضعیف فرهنگ عزت انسانی آفتی بزرگ است که در اینگونه خدمت ها رخ می دهد.
اهل بیت در نوع رفتار ما با محرومین توصیه هایی دارد که اگر بخواهیم در این عرصه وارد عمل بشیم آن رهنمودها مسیر را برای ما هموار می کنند. یکی از این توصیه ها که بسیار بر آن تاکید شده همین مسئله عزتمندی است که در محرومیت زدائی عزت فرد و جامعه لحاظ شود.
در روایتی نقل شده که وجود نازنین امام جعفر صادق علیه السلام از اسحاق بن عمار پرسید: ای اسحاق زکات مالت را چه کار کردی؟ گفت : یابن رسول الله مومنین می آیند و (به اصطلاح ما) گونی گونی می برند. معلوم می شود مرد ثروتمندی بوده است. حضرت با تعجب و ناراحتی فرمودند: ای اسحاق، نمی بینم تو را، مگر اینکه ذلیل کردی انسان هایی با ایمان را؛ تو با خدا محاربه کردی.(۱)
به این ترتیب اگر کسی بگوید: صبر کن تا فقر، انسانی را مجبور کند که بیاید و بگوید آقا من ندارم، به من کمک کن، این شخص با خدا در حال جنگ است، و بزرگترین معصیت را مرتکب شده است. آیا با این حال می توان گفت: محرومیت زدائی، در اسلام اخلاقی است؟ احساساتی است؟ عاطفی است؟
نهایتاً برای هر فرد یا مجموعه ای که بنا دارد در امر موکّد و مقدس محرومیت زدائی و ابعاد مختلف آن قدم بردارد لازم است با برنامه ریزی طبق توصیه های کاربردی معصومین عملیات کار خود را مستحکم کند و با استفاده از این منابع غنی کار را ارزشمند و آفات آن را به حداقل برساند.
۱- جامع الاحادیث، ج ۹، ص ۳۵۱.