پیغمبر خاتم زندگی و مرگ با چه کسانی را می پسندد؟
سالیان درازی از ظهور اسلام میگذره. تاسیس این تمدن کاری بس عظیم بود که تنها با ظرفیت منحصر به فرد پیغمبر خاتم و اهل بیت شان ممکن بود ولیکن تمام این موفقیتها در شرایطی همراه و هموار نبود و با ضربه های سنگین دشمنان داخلی و خارجی اسلام همراه بود. یکی از عوامل اصلی پیشرفت و سربلندی این تمدن حضور و همراهی امت در صحنه بود و در حقیقت ایثار و مجاهدت های سربازان اسلام بود که این نهال نوپا را تنومند کرد همان ها که روحشان را با تعالیم ارزشمند پیغمبر اسلام ساخته بودند.
شاید اسم اصحاب صفه را شنیده باشید. همان ستارگان درخشانی که در صدر اسلام با جان فشانی و ایثار با خداوند معامله کردند. اصحاب صفه اسلام را به بهای فقر خریدند و حاضر شدند دنیایشان را در داشتن سکویی برای استراحت خلاصه کنند.
اغنیا و ثروتمندان، به شرطی حاضر بودند پیش پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بیایند و مصاحبش باشند که آن حضرت این اصحاب صفه را از نزد خویش دور کنند.آمده بودند پیش پیامبر، همین پول‌دارهای مدینه؛ آمده بودند و گفته بودند: یا رسول‌الله! شأن ما را هم در نظر بگیر! قدری هم رعایت آبروی ما را بکن! این قدر با این ندارها و پاپرهنه‌ها نچرخ! این‌ها که دوره‌ات میکنند ما در شأن خودمان نمی‌دانیم به شما نزدیک بشویم!
روزی یکی از آنها که از انصار بود، در فاصله دوری از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نشست، حضرت فرمودند: جلوتر بیاید؛ ولی او اعتنایی نکرد، در این حال پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: شاید می‌ترسی فقر این صحابی به تو برسد. او گفت: این فقرا را از پیش خود دور کن تا کنارت بنشینم!
خبر خیلی زود رسید به همان جماعت پابرهنه؛ به اصحاب صفه و مستضعفین مهاجر و انصار، به صهیب و ابوذر و خباب؛ دلشان شکست لابد، غصه‌دار شدند، آن روز دیگر رفتند و گوشه مسجد مشغول عبادت شدند و قدری از پیامبر فاصله گرفتند تا مزاحم مایه‌دارها و متشخصین مدینه نباشند. در همین حین بود که آیه نازل شد؛(۱)
وَاصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاهِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَیْنَاکَ عَنْهُمْ تُرِیدُ زِینَهَ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا.(۱)
همواره با کسانی باش که پروردگارشان را صبح و شام می‌خوانند و در پی رضایت اویند و چشمت را از آنها برمگیر به خاطر زرق و برق زندگی دنیا …
پیامبر را دیدند که شتابان به سمت‌شان می‌آید، از چشم‌های مبارکش اشک جاری بود، وسط‌شان نشست، در آغوششان گرفت و همینجا بود که حضرت جملهای عجیب را به اصحاب صفه فرمود:
معکم المحیا و معکم الممات.(۳)
زندگی با شما و مرگ هم با شما خوش است شکر خدا که نمردم تا اینکه او چنین دستوری به من داد که با امثال شما باشم.
چه مقام بالایی داشتند که پیغمبر اکرم زندگی و مرگ با آنها را می پسندد. به راستی که این راه برای همه ما درس است . برای تمام کسانی که الگوی خود را نبی اکرم می دانند.
همان زمان هم افرادی بودند که بخاطر فقر دین و ایمان خود را از دست میدادند و راه ضلالت را برای خود میخریدند … عجب شمشیر دوبری! یکی در برخورد با فقر و نداری راه قناعت و لذت شکرگذاری را انتخاب میکند و دیگری راه کفران و بی دینی.
به راستی که این اصحاب صفه و همه آن کسانی که راه آنان را در پیش میگیرند پیروزمندترین افرادند. هم در دنیا و هم در آخرت شادمان و خرسندند.
در این زمان هم این آزمایش ها در اطراف خود میبینیم. امروز هم؛ کسانی هستند که شبانگاه را با اندوه و بغض و نداری دنیوی میگذرانند. پدرانی که روزها عرق کار بر جبین داشته و راه اصحاب صفه را میپیمایند.
گویی راه اصحاب صفه هنوز باز است و آن کسانی پیروزاند که در امتداد راه آنان در غوعای لرزاننده تهاجم کفر و دنیاطلبی همه چیزشان را فدا میکنند تا ایمان و انسانیت شان را از کف ندهند.
۱- تفسیر نمونه؛ شان نزول آیه شریفه
۲- سوره کهف/آیه ۲۸
۳- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۲، قم، مکتبه المرعشی، ۱۴۰۳ق