کار گروهی آفت ها و راه کارها
هر کاری ممکن است آفت ها و آسیب های مخصوص به خودش را داشته باشد. این مطلب یک قاعده قطعی است. لذا نمی توانیم به موجب اینکه کلیت یک برنامه ای، مثبت و خوب است مطلقاً آن را بدون عیب و آفت بدانیم.
متاسفانه این دیدگاه شایع است ؛ برخی اوقات می بینیم مثلا جمعی که یک اردوی فرهنگی یا جهادی برگزار می کند یا هیئتی که مراسمی می گیرد حال چون اصل کار خوب است اساساً آنرا عاری از هرگونه آفت می داند در صورتی که ممکن است این فالیت گروهی خوب با تمام مزیّت هایی که دارد یک آفت در آن وجود داشته باشد.
در اینجا به برخی از آفات فعالیت های گروهی و راهکارهای برون رفت از آن اشاره کنیم.
- اولین آفت ، موانعی است که ممکن است در مسیر فعالیت کارگروهی به وجود آید و برنامه های از قبل طراحی شده ی گروه را کند یا ضعیف کند.
به نظر می رسد ۲ راه کار مفید برای مقابله با این آفت مرسوم در کارهای گروهی وجود دارد:
الف) توجیه اعضای مجموعه نسبت به معمول بودن این موضوع و درک شرایط.
ب) پیش بینی گروه نسبت به موانع احتمالی و آماده بودن برای اجرای روش های متنوع جهت پیشبرد برنامه.
- یکی از آفت های فعالیت گروهی که منجر به تفرقه می شود، عدم تحمل و خودرأیی است. این معضل در کار گروهی موجب تک روی و ضعف شدید کار جمعی می شود.
راه کاری که برای رفع این معضل وجود دارد متوجه همه اعضای یک مجموعه میباشد.
وقتی افراد در یک گروه کنار یکدیگر قرار می گیرند و تصمیم به همکاری جمعی دارند بایستی به یک اصل پایبند باشند: همکاری با یک مجموعه باید پس از قبول اصول کار آن مجموعه باشد. در نتیجه نباید نظرات و سلایق متفاوت موجود در یک گروه سبب ترجیح نظرات شخصی به تصمیم گروه شود.
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله در روایتی می فرماید: «اذا خَرَجَ ثلاثُه فِی سَفرٍ فَلْیؤَمِّروا أحدَهم»
«هرگاه سه نفر به سفری می روند، یکی را از میان خود، امیر و سرپرست انتخاب کنند».[۱]
- یکی دیگر از آفت های فعالیت های گروهی چند دستگی است. متاسفانه مشاهده می شود که یک مجموعه پس چند مرحله فعالیت گروهی تبدیل به چند دسته می شود. ایجاد دسته های مختلف گروهی در صورتی آفت نیست که وجود این دسته ها به هم افزایی و رشد کار گروهی کمک کند نه اینکه بخاطر تفرقه و منیت ها باشد و سبب موازی کاری شود.
یک از مهمترین دلایل این اتفاق نبود اخلاص و خودخواهی ست که لازم است با جهاد با نفس این معضل را از هر جمع و فعالیت گروهی دور نمود.
- یکی دیگر از آفت های فعالیت های گروهی نبود استمرار و تداوم در فعالیت است. قطعاً یکی از عوامل پیشرفت هر فعالیتی مخصوصاً کار گروهی استمرار و تداوم است. در اینجا می توانیم آفت نبود استمرار را در دو بخش بیان کنیم:
الف) نبود استمرار گروه در یک فعالیت و تغییر و شاخه به شاخه رفتن در فعالیت های مختلف.
ب) نبود استمرار در اعضای یک گروه: گاهی یک گروه تصمیم به استمرار در یک کار دارد ولی اعضای آن گروه در زمان های گوناگون تغییر می کند. این مسئله آفت بزرگی است.
با توجه داشتن یک مجموعه و افراد آن به اهمیت و آثار و برکات کار گروهیِ مستمر، کمتر شاهد فعالیت مقطعی در میان گروه و افراد آن می شویم.
[۱]. کنز العمال، ج ۶، ص ۷۰۶، ح ۱۷۴۹۹