محرومان حقیقی عالم
إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ کَمَا بَلَوْنَا أَصحْابَ الجَنَّهِ إِذْ أَقْسَمُواْ لَیَصْرِمُنهَّا مُصْبِحِینَ…(۱)
ما آنان را همان گونه که باغداران را آزمودیم، مورد آزمایش قرار دادیم، آن گاه که سوگند خوردند که صبح برخیزند و میوه آن باغ را حتماً بچینند …
محرومان حقیقی چه کسانی هستند؟ خداوند متعال در این آیات محرومان حقیقی عالم را معرفی می نماید. این آیات داستان عده ای از ثروتمندانی که داراى باغ خرم و سرسبزى بودند، و سرانجام بر اثر خیره سرى نابود شدند، را حکایت می کند، ماجرا چنین بود که این باغ در اختیار پیرمرد مؤمنی قرار داشت، او به قدر نیاز از آن بر مىگرفت، و بقیه را به مستحقان و نیازمندان مىداد، اما هنگامى که چشم از دنیا پوشید، فرزندانش گفتند: ما خود به محصول این باغ سزاوارتریم، چرا که عیال و فرزندان ما بسیارند، و ما نمىتوانیم مانند پدرمان عمل کنیم! و به این ترتیب تصمیم گرفتند تمام مستمندان را که هر ساله از آن بهره مىگرفتند محروم سازند، و ظاهراً این تصمیم آنها نشان مىدهد که این کار ناشى از نیاز نبود، بلکه ناشى از بخل و ضعف ایمان آنها بود، زیرا انسان هر قدر هم نیازمند باشد مىتواند کمى از محصول یک باغ پردرآمد را به نیازمندان اختصاص دهد.
به هنگام شب، در آن موقع که همه آنها در خواب بودند عذاب و بلائى فراگیر از ناحیه پروردگار بر تمام باغ فرود آمد، آتشى سوزان و صاعقهاى مرگبار چنان بر آن مسلط شد که آن باغ خرم و سرسبز همچون شب سیاه و ظلمانى گردید و جز مشتى خاکستر از آن باقى نماند.
صاحبان باغ به این امید که محصول فراوان خود را بچینند، و دور از نظر مستمندان جمعآورى کنند، و همه را در انحصار خویش گیرند، و حتى یک فقیر بر سر این خوان نعمت گسترده الهى ننشیند، صبحگاهان به راه افتادند اما بىخبر از اینکه صاعقهاى مرگبار شب هنگام درست در موقعى که آنها در خواب بودهاند باغ را تبدیل به یک مشت خاکستر کرده است.
آنها وقتی با این صحنه روبه رو شدند، گفتند: “بلکه ما محرومان واقعى هستیم” (بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ) مىخواستیم مستمندان و نیازمندان را محروم کنیم اما خودمان از همه بیشتر محروم شدیم، هم محروم از درآمد مادى، و هم برکات معنوى که از طریق انفاق در راه خدا و به نیازمندان به دست مىآید… (۲) در واقع این گونه افراد محرمان حقیقی دو عالم هستند؛ هم در این دنیا از لذت دین داری محرومند و هم در آخرت از نعمات الهی.
۱- سوره قلم، آیه۱۷
۲- تفسیرنمونه ، ج۲۴ ، سوره قلم